Metal alerjisi, bağışıklık sisteminin belirli metallere karşı aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkan bir alerjik reaksiyondur. En yaygın olarak nikel, kobalt ve krom gibi metallere karşı gelişir. Günlük hayatta sıkça kullanılan takılar, kemer tokaları, gözlük çerçeveleri, cep telefonları, saatler, madeni paralar, hatta bazı diş dolguları ve cerrahi implantlar alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Metal Alerjisi Nedir?
Metal alerjisi, bağışıklık sisteminin metalleri zararlı bir madde olarak algılaması sonucu meydana gelir. Metal ile temas eden bölgede bağışıklık sistemi histamin gibi kimyasalları serbest bırakarak kızarıklık, kaşıntı ve şişlik gibi alerjik reaksiyon belirtilerine yol açar. En sık rastlanan metal alerjisi türü nikel alerjisidir.
Metal Alerjisine Neden Olan Metaller
- Nikel (Takılar, düğmeler, gözlük çerçeveleri, kemer tokaları, bozuk paralar)
- Kobalt (Metal kaplamalar, dövme mürekkepleri, saç boyaları)
- Krom (Deri işleme sürecinde kullanılır, çimentoda bulunur)
- Paladyum ve Platin (Diş dolguları, takılar, bazı tıbbi implantlar)
- Titanyum (Diş implantları, cerrahi protezler)
Metal Alerjisinin Belirtileri
Metal alerjisi genellikle deri ile temas ettikten birkaç saat veya gün sonra ortaya çıkar. Belirtiler, metalin cilde temas ettiği bölgede yoğunlaşır ancak bazı durumlarda tüm vücutta reaksiyon görülebilir.
Yaygın Belirtiler:
- Kaşıntı ve Kızarıklık: Metalin temas ettiği bölgede belirgin kızarıklık ve kaşıntı meydana gelir.
- Deri Döküntüsü (Kontakt Dermatit): Deride kabarıklık, pullanma veya sulanma görülebilir.
- Şişlik ve Ağrı: Özellikle uzun süre temas halinde olduğunda bölgesel şişlik ve hassasiyet oluşabilir.
- Ciltte Kabuklanma ve Kuruluk: Kronik maruziyet sonrası cilt tahriş olabilir.
- Su Toplamış Kabarcıklar: Şiddetli alerjik reaksiyonlarda su dolu kabarcıklar meydana gelebilir.
Şiddetli Durumlar:
Bazı hastalarda metal alerjisi, sadece temas edilen bölgede değil, tüm vücutta döküntü ve kaşıntıya neden olabilir. Özellikle metal protezler, implantlar veya diş dolguları nedeniyle vücudun içinde reaksiyon oluşabilir. Bu durum bağışıklık sistemini etkileyebilir ve kronik yorgunluk, eklem ağrısı ve baş ağrısı gibi belirtilere yol açabilir.
Metal Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?
Metal alerjisi teşhisi genellikle yama testi (patch testi) ile konur. Bu testte, belirli metaller içeren küçük yamalar cilde yapıştırılır ve 48-72 saat boyunca reaksiyon olup olmadığı gözlemlenir. Deride kızarıklık, kabarıklık veya kaşıntı gelişirse, o metale karşı alerji olduğu tespit edilir.
Metal Alerjisinin Tedavisi
Metal alerjisi için kesin bir tedavi yöntemi bulunmamakla birlikte, semptomları hafifletmek ve önlemek için çeşitli yöntemler uygulanabilir.
1. Metalle Temastan Kaçınmak
- Takı Seçimi: Nikel, kobalt ve krom içermeyen takılar tercih edilmelidir. Altın (14 ayar ve üzeri), platin veya titanyum alerjiye karşı daha güvenlidir.
- Kıyafet Aksesuarları: Kemer tokaları, düğmeler ve fermuarlar için plastik veya kaplamalı metal alternatifleri tercih edilmelidir.
- Gözlük ve Telefon Kullanımı: Metal çerçeveli gözlüklerden kaçınılmalı, telefon kaplamaları plastik veya silikon olmalıdır.
- Diş Tedavileri ve Protezler: Metal içermeyen kompozit dolgular veya seramik protezler tercih edilmelidir.
2. Semptomları Hafifletmek İçin Kullanılan Tedaviler
- Topikal Kortikosteroid Kremler: Kaşıntı ve kızarıklığı hafifletmek için reçeteli veya reçetesiz kortizon içeren kremler kullanılabilir.
- Antihistaminikler: Alerjik reaksiyonu azaltmak için ağızdan alınan antihistaminik ilaçlar önerilebilir.
- Nemlendiriciler: Cildin bariyerini güçlendirmek için hipoalerjenik nemlendiriciler düzenli olarak kullanılmalıdır.
- Soğuk Kompres: Kaşıntı ve şişliği hafifletmek için etkilenen bölgeye soğuk kompres uygulanabilir.
3. Alerji İmmünoterapisi (Duyarsızlaştırma)
Bazı vakalarda, belirli metallerin küçük dozlarda cilt altına enjekte edilerek bağışıklık sisteminin duyarsızlaştırılması amaçlanır. Ancak bu yöntem her hasta için uygun olmayabilir ve doktor kontrolünde uygulanmalıdır.
Metal Alerjisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yeni Takılar veya Aksesuarlar Alırken İçeriğini Kontrol Edin.
- Ciltte Uzun Süre Temas Eden Metal Ürünleri Kapatın. (Örneğin, kemer tokası ve düğmelerin üzerine şeffaf oje veya bant yapıştırabilirsiniz.)
- Diş Tedavisinde Metal İçermeyen Alternatifleri Değerlendirin.
- Tıbbi İmplantlar Konusunda Doktorunuza Danışın. (Titanyum gibi hipoalerjenik malzemeler tercih edilmelidir.)
- Cilt Reaksiyonlarını Hafife Almayın, Gerekirse Alerji Testi Yaptırın.
Sonuç
Metal alerjisi, günlük yaşamda sık karşılaşılan bir durum olup, özellikle nikel gibi yaygın metallerle temas sonrası ciltte reaksiyonlara neden olabilir. Temastan kaçınmak, uygun tedavi yöntemleri kullanmak ve hipoalerjenik ürünler tercih etmek alerjik reaksiyonları önlemede en etkili yöntemlerdir. Eğer metal alerjiniz olup olmadığını bilmiyorsanız ve sık sık cilt tahrişi yaşıyorsanız, bir alerji uzmanına danışarak yama testi yaptırmanız önerilir.
Yorum ekleyin